9 mar 2016

Inaczej słyszymy, inaczej piszemy...


Wbrew pozorom w języku polskim, jak np. w angielskim, niektóre słowa inaczej się wymawia, a inaczej pisze.

Słowo ważka - w wymowie wyraźnie słyszymy [sz]. Dzieje się tak, ponieważ po ż jest jest głoska bezdźwięczna i wpływa na poprzednią. To zjawisko nazywamy ubezdźwięcznieniem (desonoryzacja).

Jak więc w końcu to się pisze?

Najłatwiej jest sprawdzić w słowniku. Jeśli jednak nie mamy akurat go pod ręką (a telefon nam się rozładował) dobrym sposobem będzie utworzenie od danego słowa wyrazów pokrewnych (takich o podobnym brzmieniu, ale odmiennym znaczeniu). 

Np. ważka - ważki (dalej słyszymy [sz]), ważek (tu już wyraźnie brzmi [ż]).

Istnieje zasada dla rzeczowników zakończonych na -dztwo i -ctwo.

  1. -dztwo piszemy, kiedy w wyrazach pokrewnych dz wymienia się na d, dź, dzi,
    jeździectwo - jeździec, jeździć, jazda.
  2. -ctwo pieszmy, kiedy w wyrazach pokrewnych c wymienia się na cz, ci, k lub t,
    ptactwo - ptaki, ptaszki.
PS. A najważniejsza zasada polonistyczna brzmi: Jeśli nie wiesz, jak coś napisać, napisz to inaczej, ale poprawnie!