Wielka i mała litera w rzeczownikach

pixabay.com

Temat jest prosty. Praktyka pokazuje, że uczniowie akurat z tym zagadnieniem nie mają większych problemów.

Rzeczowniki możemy podzielić na:

• własne - nazwy własne, np. Europa, Aleksander, Rzeszów, Polska,
• pospolite - ogólna nazwa, np. kontynent, imię/chłopak, miast, kraj.

Byliśmy nad Morzem Bałtyckim. Byliśmy nad morzem Bałtyk. - te dwa zdania znaczą to samo. Pisownia nazwy morza jest jednak inna. Dlaczego? W pierwszym przypadku za nazwę przyjmujemy dwa słowa. W drugim natomiast nazwą własną jest tylko Bałtyk. Równie dobrze powiemy, że byliśmy nad Bałtykiem.

Nazwy mieszkańców

Oprócz nazw mieszkańców miast i wsi, pozostałe (mieszkańcy kontynentów, krajów, regionów) zapisujemy wielką literą, np. Afrykańczyk, Polak, Mazowszanin.

Próbowałem doszukać się uzasadnienia dlaczego spod tej reguły wyjęto mieszkańców miast/wsi? Konkretnego uzasadnienia nie znalazłem. Redakcja Poradni Językowej PWN, w odpowiedzi z 17 stycznia 2012 r. dotyczącej tej kwestii pisze: 

Warto zauważyć, że nazwy mieszkańców nie są właściwie nazwami własnymi (nie mają jednostkowej referencji), zatem pisanie ich wielkimi literami nie jest samo przez się oczywiste. Można się dziwić, że piszemy pekińczyk, nie Pekińczyk, ale równie dobrze można się dziwić, że piszemy Chińczyk, a nie chińczyk (jak po rosyjsku). (na stronie Poradni) 

Jednostkowa referencja - wyrazy posiadają tylko jeden derywat, czyli wyraz pochodny.

W rewolucyjne zmiany  polskiej ortografii nie wierzę. Myślę jednak, że ta jedna kwestia zostanie uproszczona. Kiedyś...